Jak regulowana jest odpowiedzialność notariusza?

Gdy notariusz dokonuje czynności notarialnych, przyczynia się do powstania dokumentów urzędowych, nic więc dziwnego, że wywołują one bardzo konkretne skutki prawne dotykające nie tylko podmioty wspomnianych czynności, ale i osoby trzecie. Notariusz jest osobą, od której oczekuje się stania na straży nie tylko legalności, ale i bezpieczeństwa obrotu prawnego, a także samej jego zgodności z prawem.

Odpowiedzialność karna

Ponosi przy tym odpowiedzialność cywilną, karną oraz dyscyplinarną nie tylko za prawidłowość, ale i staranność, z jaką wykonuje swoje działania. Ustawa Prawo o notariacie stwierdza, że notariusz ma status funkcjonariusza publicznego. W praktyce oznacza to, że podobnie, jak ma to miejsce w przypadku innych funkcjonariuszy publicznych, podlega odpowiedzialności karnej. Ma ona miejsce w momencie, w którym przekracza swoje uprawnienia lub nie dopełnia obowiązków przez co jego działanie powoduje szkodę dla interesu publicznego lub prywatnego. W takim przypadku kodeks karny stanowi, że można pozbawić go wolności nawet na trzy lata.

Kara może zostać zresztą zaostrzona. Nawet o dziesięciu latach więzienia można mówić wówczas, gdy dokonany przez notariusza czyn był podyktowany chęcią osiągnięcia korzyści, czy to osobistej, czy to majątkowej. Może się zdarzyć i tak, że winna była przede wszystkim lekkomyślność lub niedbalstwo notariusza. W takim przypadku zasądzona może być kara grzywny, kara ograniczenia wolności lub jej pozbawienia na dwa lata.

Z ostatnia karą mamy do czynienia przede wszystkim wówczas, gdy wyrządzoną krzywdę można uznać za istotną. Notariusz musi liczyć się z odpowiedzialnością karną także wówczas, gdy doprowadzi do naruszenia tajemnicy okoliczności sprawy. osoba, która ujawnia lub wykorzystuje takie informacje może zostać pozbawiona wolności nawet na dwa lata.

Odpowiedzialność cywilna

Kolejnym rodzajem odpowiedzialności, z jakim musi liczyć się notariusz, jest odpowiedzialność cywilna. Ta jest odpowiedzialnością za szkodę wyrządzoną podczas wykonywania czynności notarialnych. Na notariuszu leży obowiązek zachowania szczególnej staranności. Ta powinna znajdować wyraz zarówno w fachowości, jak i w uzasadnionej dociekliwości. Jeśli należyta staranność nie zostanie zachowana, notariusz może zostać pociągnięty do odpowiedzialności chyba, że inaczej kwestia ta jest zdefiniowana w przepisach szczególnych. W związku z tym notariusz musi ubezpieczyć się od odpowiedzialności cywilnej.

W praktyce oznacza to, że gwarantuje on naprawienie szkody, jaką wyrządził w konsekwencji swojej błędnej czynności. Notariusz nie musi tego robić jedynie wówczas, gdy udowodnione zostanie, że szkoda pojawiła się w konsekwencji wystąpienia okoliczności, za które notariusz nie ponosi odpowiedzialności. Odpowiada on przy tym nie tylko za straty, jakie poniósł poszkodowany, ale i za spodziewane korzyści, jakie w innych okolicznościach mogłyby zostać osiągnięte.