Które umowy muszą być zawierane u notariusza?
W polskim prawie obowiązuje zasada, że jeśli tylko prawo nie nakłada żadnych ograniczeń, dwie osoby mogą wchodzić między sobą w różnego rodzaju umowy, nie wszystkie mają jednak moc prawną. Takie umowy mogą mieć różne formy, chociażby formę ustną lub pisemną. Mogą też mieć formę notarialną i jest to najważniejsza ze wszystkich form, ponieważ jest najsilniejsza i z tego też powodu prawo często wymaga, by określone umowy były zawierane notarialnie pod rygorem nieważności.
Jeśli umowa nie będzie zawarta u notariusza, nieważne będą wszystkie zmiany własnościowe nieruchomości, na przykład ich sprzedaż czy darowizna na rzecz innej osoby. Nie będzie można bez notariusza wyodrębnić nieruchomości, przekształcić jej formy własności, dokonać podział spadku, którym jest nieruchomość czy skorzystać z dobrodziejstw prawa wieczystego użytkowania. Bez dochowania formy aktu notarialnego nieważne są umowy niektórych spółek, na przykład spółki partnerskiej i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz nie będzie można przyjąć statutu spółki akcyjnej. Trzeba również pamiętać o konieczności obecności notariusza przy zawieraniu intercyzy, jak również o wymogu stworzenia pełnomocnictwa potwierdzanego notarialnie dla wszystkich czynności wymagających aktu notarialnego.
Takie umowy muszą być zawierane w formie aktu notarialnego. Wszystkie inne formy umowy są po prostu nie ważne. Inne umowy jak najbardziej można zawierać w formie aktu notarialnego. W takich przypadkach strony nie mogą potem dowodzić, że postanowienia ustne lub spisane w innym terminie kształtowały ich stosunki inaczej. Liczy się tylko akt notarialny i to on ustala wszelkie stosunki.
Wymóg stosowania aktu notarialnego związany jest z dwoma czynnikami. Przede wszystkim chodzi o to, by nie było żadnych wątpliwości odnoście ukształtowanych stosunków pomiędzy stronami. Powstaje jedna wersja aktu notarialnego i jest ona obowiązująca. Żadne inne ustalenia poboczne nie mają tutaj znaczenia i trzeba stosować się do aktu notarialnego. Drugi powód odnosi się do ochrony praw stron umowy. Notariusz jest w pewnym sensie radcą prawnym, ponieważ musi dokładnie wytłumaczyć, jakie skutki prawne będzie miało dane oświadczenie woli w postaci aktu notarialnego i w ten sposób upewnia się, że nikt nie jest wykorzystywany czy wprowadzany w błąd.
